papegaaienkennis: ziekte en gezondheid

parasieten

Alvorens je gebruik maakt van de hieronder aangegeven geneesmiddelen adviseer ik toch om als je papegaai niet in orde is dat je een vogelarts raadpleegt. Het toepassen en gebruiken is te allen tijde volledig voor eigen risico!
Het is bovendien erg raadzaam de kooi en het  verblijf van je vogel tijdens en na de behandeling grondig te reinigen.
Let wel... onderstaand overzicht is beslist niet compleet onvolledig.
Geïrriteerde huid kan je schoonmaken en desinfecteren met bijvoorbeeld Betamine.
Lees ook het hoofdstuk dat over "ontwormen" gaat even door!

Spoelwormen: (Ascariden)
algemeen: ronde wit-roze wormen van 4-8 cm. Eten van het voedsel dat in de dunne darm van de vogel zit.
oorzaak:
kenmerken:
vast te stellen: dunne mihoen-slierjes (net stukjes elastiek) in de ontlasting, met de microscoop ontlasting op eitjes controleren
                       of ovaal met wand uit 3 lagen
behandeling: Panacur meerdere malen oraal toedienen, fenbendazol

Oogworm:
algemeen: komt eigenlijk alleen maar voor bij importvogels en dan nog heel zelden.
oorzaak: eten van eitjes vaak op krekels.
kenmerken: ontsteking op en rond het oog.
vast te stellen: visuele controle van het oog, eventueel met vergrootglas. De wormen zitten tussen het ooglid en het hoornvlies.
behandeling: injectie Ivomec

Maagwormen:
algemeen:
oorzaak:
kenmerken: braken en diarree, soms totale verstopping
vast te stellen: ontlasting microscopisch onderzoeken.
behandeling: medicatie

Haarwormen: (Capillaria columbae)
algemeen: Zeer dunne 0,3 mm wormpjes 2 cm lang, zitten op de slijmvlies van de darm en de krop, beschadigen darmwand.
oorzaak: van vogel naar vogel
kenmerken: bloedarmoede, braken, dairree, bloed in ontlasting, vogel vliegt moeilijk, traagheid, bolzitten
vast te stellen: ontlasting microscopisch onderzoeken, eieren zijn bruin, citroenvormig met doorzichtige punten
behandeling: medicatie fenbendazol
 

Lintwormen:
algemeen:
oorzaak: via insecten en via natuurbodem in de volière
kenmerken: vermageren, dairree, soms totale verstopping
vast te stellen: soms zichtbaar op de ontlasting dan ziet men een soort bamie-sliertje of stukjes aaneen.
behandeling: toedienen niclosamide, praziquantel.

Coccidien:
algemeen: een inwendige parasiet, organisme dat de darmwand n slijmvliezen aantast, ontwikkelt zich in vochtige warme omgeving
oorzaak: van vogel op vogel, via ontlasting
preventie: vaccinatie, nest droog houden,goed voeding,
kenmerken: diarree, soms wat bloed in een slijmerige ontlasting
vast te stellen: ontlasting microscopisch onderzoeken.
behandeling: injecties of medicijnen

Malaria en Hemoprotheus:
algemeen: komt meestal voor bij geïmporteerde vogels, maar hier gekweekte vogels kunnen het ook krijgen.
oorzaak: door stekende insecten
kenmerken: bloedarmoede, benauwdheid
vast te stellen: bloedonderzoek
behandeling: druppelmedicijn in het drinkwater

Rode bloedmijt: (Dermanyssus)
algemeen: grijze spinachtige mijten, die rood van kleur zijn als ze gegeten hebben. Zichtbaar als kleine rode puntjes. Zitten graag in nestmateriaal, naden en kieren. Ze verstoppen zich werkelijk overal in de kleinste gaatjes en kiertjes. Kruipen overwegend 's-nachts op de vogel.
oorzaak: wilde vogels in de zomer en nazomer bij warm weer
kenmerken: onrustig vogels die door de jeuk veel krabben en veel in de veren plukken, vaak slecht verenkleed op de kop, pootjes van parkieten worden bleekwit van kleur.
vast te stellen: microscopisch onderzoeken van stof en/of nestmateriaal
behandeling(1): met "dutchies"
behandeling(2): knoflook of knoflookpoeder
behandeling(3): mijtenspray, desinfecteren omgeving.
behandeling(4): solfac (van Bayer), desinfecteren omgeving, voor grote vollièrres.

Noorse vogelmijt: (Ornithonyssus)
algemeen: mijten zitten graag in nestmateriaal, naden en kieren. Kruipen overwegend 's-nachts op de vogel.
oorzaak: wilde vogels  
kenmerken: onrustig vogels die door de jeuk veel krabben en veel in de veren plukken, vaak slecht verenkleed op de kop
vast te stellen: microscopisch onderzoeken van stof en/of nestmateriaal
behandeling: met "dutchies"

Veermijt - schachtmijt - veerluis: ()
algemeen: mijten zitten in veren.
Lange veerluis (Columbicola columbae)
Kleine veerluis of stuitluis ( Goniocotis compar)
Schachtmijt ( Falculifer rostratus)
Schurftmijt ( Cnemidocoptus laevis)
Rode vogelmijt ( Dermanyssus gallinae)
oorzaak: slechte hygiëne, etensresten  
kenmerken: veeruitval, slechte verengroei.
vast te stellen: worden 's nachts actief, overdag verblijven ze aan de onderzijde van de vleugel en de staart vooral bij de veeraanzetten.
behandeling: met een insecticide (ardapspray ocepon)

Schurftmijt: (Cnemidocoptes pilae) Kalksnavel - kalkpoten
algemeen: kleine mijten die in en onder de huid leven en jeuk veroorzaken, besmettelijk voor andere vogels.
oorzaak:
kenmerken: kruimelige grijze korrels rond de snavel en of op de
vast te stellen: duidelijk zichtbaar
behandeling: insmeren met slaolie vermengd met een druppel jodium, regelmatig herhalen, totaal 4 tot 7 dagen lang.
Door de olie wordt de mijt afgesneden van zuurstof en sterft af. Men kan ook insmeren met zuurvrije vaseline, wel de neusgaten vrij houden!
Verdere info: de mijten graven gangetjes in de bovenste huidlaag, leggen daarin eitjes, de mijten voeden zich met de huid en het vocht in de huid.
Indien men schurftmijt aan de poten niet behandelt is het verlies van één of meerdere tenen mogelijk.
Grondige ontsmetting van de kooi tijdens en na behandeling is zeker raadzaam.

Syngamus trachea: (Gaapwormen, Luchtpijpmijt) :
Kenmerken: benauwdheid, schorre stem, rochelen. Vogel schudt veel met zijn kop.
Algemeen: de slijmerige worm komt als eitje het lichaam in en zoekt zijn weg naar de luchtpijp.
Meerdere gaapwormen kunnen zelfs de verstikkingsdood tot gevolg hebben.
Diagnose: microscopisch onderzoek ontlasting. Soms ziet men de worm in de keel zitten
Verspreiding: via ontlasting, eten van regenwormen, slakken enz.
Behandeling: injectie Ivomec.
                     Bogena biedt druppels aan, met 0.12 Ivomec, voor in de nek.
                     Behandeling 1 x in de week, 3 weken lang. Grote vogels telkens 2 druppels elk aan een zijde van de nek.

Teken: (Argasidae en Ixodidae)
algemeen: teken (-1-3mm) zien er uit als kleine zwarte spinnetjes maar dan wel met 8 poten in plaats van 6 poten.
teken vallen van bomen, struiken en zitten tussen het gras.
Door het dichte verenkleed hebben vogels zelden last van teken, maar het is zeker wel mogelijk!
Vooral oppassen in gebieden waar veel teken voorkomen, de vogels daar niet door gras laten lopen.
Volières niet onder bomen en in directe nabijheid van struiken plaatsen.
oorzaak:
kenmerken: verlammingsverschijnselen, met bloed volgezogen ronde bolletjes (2-10mm) op de huid of op de bodem.
vast te stellen: voelbaar als onregelmatigheid op de huid verder duidelijk zichtbaar
behandeling: verwijderen met tekentang, tekenlepel of tekenkaart zodat de kop niet achterblijft, daarna wondje met alcohol reinigen.
verdere info: gaat men met de vogels (en ook andere huisdieren) in het bos of laat men deze scharrelen door het gras, klimmen in struiken of bomen dan is het altijd raadzaam naderhand mens en huisdier op teken te controleren. 

                    Teken in verschillende fases volgezogen met bloed.

     
zieke papegaai

    Parkietworm ca. 4 cm

    spoelwormei Toxascaris leonina

    afbeelding van een lintwormei

        serie lintwormeieren

       Lintwormlarve Echinococcus multilocularis

     Hymenolepis nana lintwormen

    runderlintworm Taenia saginata